Esra Karadoğan
Mutlu Beyin, Loretta Graziano Breuning
Hürriyet Kitap Sanat, 14.12.2017

Sürekli mutluluktan söz ediyoruz. Giysiler, bindiğimiz araba, içtiğimiz içecek bile bizi mutlu edeceği iddiasında… Pek çok kişisel gelişim kitabı ve yaşam koçu da aynı şeyi sayıklıyor. Peki bu kadar kolay mı? Loretta Graziano Breuning ‘Mutlu Beyin’de bambaşka bir bakış açısı sunuyor…

Geçmişte günlük hayatın içinde o kadar çok fiziksel acı vardı ki sosyal acılar ikinci plandaydı. Şimdiyse fiziksel acıdan, avlanmaktan, kazaya uğramaktan ya da kötü hastalıklardan daha az çekiyoruz. Sosyal hayal kırıklıklarına odaklanmak için daha fazla enerjimiz var. Daha az acının var olduğu bir dünyada daha çok acı çekiyor gibiyiz.”
Sürekli mutluluktan söz ediyoruz. Giysiler, bindiğimiz araba hatta içtiğimiz içecek bile bizi mutlu edeceği iddiasında bulunuyor. Pek çok kişisel gelişim kitabı ve yaşam koçu aynı anda sayıklıyor: “Bakış açını değiştir! Mutlu ol!” Peki bu, bu kadar kolay mı? Mutlu olmak zorundayız, çünkü herkes mutlu ya da herkes daha mutlu olmak zorunda gibi bir algı yerleşmiş durumda. Ne zaman ki kendi içimize dönüyoruz, o zaman bir sürü hayal kırıklığı, öfke ve acıyla yüzleşiyoruz. “Herkes mutluyken ben neden mutlu olamıyorum?” sorusu sessizce beynimizi kemiriyor. Fakat ‘Mutlu Beyin’in yazarı Loretta Graziano Breuning farklı bakış açısına sahip bir öğretim görevlisi ve “Hayatta kalmak üzere tasarlandık, sürekli iyi hissetmek için değil” diyerek bu duruma karşı çıkıyor.“Size hayatta kalmaya odaklanmış bir beyin miras kaldı. Siz böyle düşünmeyebilirsiniz ama bir toplantıya gecikme konusunda endişelendiğinizde ya da yanlış bir şey yediğinizde ya da her şeyin berbat gittiği bir günle ilgili endişelendiğinizde hayatta kalma odaklı beyniniz devreye girer.” Mutluluk beynimiz tarafından yönetilen bir his ve beynimizin, kendini çocukluktaki deneyimlerle şekillendirme ve genlerimizin de hayatta kalmasını önemseme gibi gariplikleri var. ‘Mutlu Beyin’, size mutluluğa giden yolda gerçekte var olmayan mucizevi çözümler sunmuyor. Sadece “Beynin, aslında çok da karmaşık olmayan fizyolojisini tanırsanız kendinizi mutlu etmeyi başarırsınız” diyor.
Gerçekten mutlu olmak mümkün mü? Çoğu insan, dünyanın gidişatını gösterip “Hayır!” cevabını verecektir. Evet, dünya kötü bir yer, üstelik gün geçtikçe daha kötü bir yer haline geliyor. “İçinde bulunduğumuz dünyanın gerçeğini görmezden gelemezsiniz, fakat sizi mutlu hissettiren nedenlerin peşinden gidip, beyninizde neler olup bittiğini bilirseniz bunu kontrol edebilirsiniz” diyor kitap ve beynimizde salgılanan dört mutluluk kimyasalını tanıtıyor: Serotonin, dopamin, oksitosin, endorfin. Bunları bilmek açacağımız kapının anahtarına sahip olmak gibi. Başlarda biraz zor gelebiliyor fakat tüm bunlar anlatılırken çok yalın bir dil kullanılmış, ilgiyi kaybetmeden okumaya devam ediyorsunuz.
“İşin üzücü yanı, mutluluğun da bir kısırdöngüsü olması” diyor yazar. Ulaşmak istediğiniz kariyer hedefi, yeni bir ev, araba, hatta büyük ödüller… Bunlar insanı mutlu edebilir, evet. Fakat o hayalini kurduğunuz ödülü aldıktan, tören bittikten bir süre sonra mutlu kimyasalların emilimi de biter. Beyin yine olası tehditleri gözden geçirmeye başlar, “Ya yeni projemi sevmezlerse” gibi düşünceler sizi ele geçirir. “Yeni bir gezegen bile keşfetseniz mutlu kimyasal salınımı sonsuza kadar sürmez. Gezegeninize her gün bakabilirsiniz ama yine de her an onu keşfettiğiniz zamanki mutluluğu hissetmezsiniz. O hissi yeniden istersiniz. Bu ihtiyacı başka yollarla doldurmaya çalışırsınız, bu da sizi yeni bir gezegen aramaya teşvik edebilir.” Bu yüzden yeni sevgili, yeni kariyer, yeni olan pek çok şey bizi heyecanlandırır.
Mutluluğa dair sorular hem kafanızı karıştırıyor hem de mutluluğun o kadar da gerekli olup olmadığından şüphe duyuyorsanız bu kitap tam da size göre.

Mutlu Beyin

Mutlu Beyin, Loretta Graziano Breunning
Bir Anne Doğdu, 11.2017

Loretta Graziano Breunning’in yazdığı, Aganta Kitap tarafından yayınlanan ve çevirisini Ebrar Güldemler’in yaptığı Mutlu Beyin’i okudum geçtiğimiz hafta. İlginç bir konusu var: İnsan motivasyon teorileri hakkında öğrendiklerinden ikna olmayan yazar, memeli hayvanları inceleyerek beyin kimyalarını çözmüş ve orada olup bitenler ona kendi kimyamızı -dolayısıyla hormon salınımlarımızı- kontrol edebileceğimiz fikrini vermiş olmalı ki bu konuda kaynaklar yaratmaya başlamış. Mutlu Beyin de bu kaynaklardan biri. Evet, kulağa oldukça ilginç geliyor. Kitap da oldukça ilginç zaten.

Okumaya ilk başladığımda yazarın davranışçı psikologlardan biraz fazla etkilenmiş olup olmadığını düşündüm. Bir kitapta, davranışçıların duygulara yaklaşımı hakkında bir benzetme okumuştum: insanları bir kahve otomatı gibi değerlendirdiklerinden bahsediyordu. Yani biri gelir, düğmeye basar, bir şey tetiklenir ve içeride bazı (hormonal) şeyler olur, kahve (yani tepki) meydana gelir. Kitabın başlangıcında davranışların tamamıyla hormonlara bağlanıyor olması bende bu etkiyi yaptı sanırım. Fakat sonrasında duygusal salınımlar için zihinsel bazı katkıların olması gerektiğiyle ilgili bölümler geldi, ben de kitabı okumaya devam etmeye karar verdim.

Duygu denince insanın aklına romantik şeyler geliyor. Kalbi şeyler. Halbuki duyguların kalple pek de ilgisi yok. Duygular zihinle ilgili şeyler.Duygularımızı beynimiz kontrol ediyor. Böyle söylendiğinde kulağa pek romantik gelmediğinin farkındayım ancak işin gerçeği bu. Bu nedenle eğer zihninizi kontrol etmeyi öğrenirseniz, duygularınızı da kontrol edebilirsiniz. Kitap bu gerçeği ve bunu nasıl yapabileceğinizi anlatıyor.

Kendini sürekli iyi hissedebilmek için kendini iyi hissetmeni sağlayan hormonları tanımak ve onları beynine -kendi kontrolünle- nasıl salgılatabileceğini öğrenmek kulağa çok hoş gelmiyor mu? Eğer bunu yapıp yapamayacağınızı denemek istiyorsanız bu kitabı okumalısınız. (Bir ipucu vereyim: Yapabilirsiniz.)

Kendimizi iyi hissetmemizi sağlayan dört hormon: Serotonin, Dopamin, Oksitosin ve Endorfin. Bunları beynimiz sadece bazı durumlarda salgılıyor. O durum ortadan kalktığında da hormon salınımı normal haline dönüyor. Bu “bazı durumları” öğrendiğinizde sürekli iyi hissedebileceğiniz şekilde beyninizi kontrol edebiliyorsunuz. Yani ruh halinizi belirli bir seviyede tutmayı başarabiliyorsunuz. Üstelik bunu öğrenmek 45 gününüzü alıyor.

Mutlu Beyin